Rynek instrumentów dłużnych w Polsce, Rynek instrumentów dłużnych w Polsce
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Rynek instrumentów dłużnych w PolsceDłużne papiery wartościowe – stanowią je głównie obligacje i bony skarbowe. Reprezentująwierzytelności pieniężne na sumy oznaczone realizowane w określonych terminach. W Polsce próczobligacji i bonów skarbowych występują bony pieniężne, listy zastawne i instrumenty dłużne emitowaneprzez przedsiębiorstwaW celu uporządkowania informacji zamieszczonych w pracy instrumenty dłużne zostały podzielonena krótko- i długoterminowe.Do krótkoterminowych instrumentów dłużnych należą:a) Bony pieniężne to instrumenty na okaziciela, emitowane przez bank centralny, zdematerializowane(stanowiące zapis w elektronicznym rejestrze)1, mające charakter dyskontowy. Bony podlegająwykupowi według nominalnej wartości, po z góry ustalonym upływie okresu od daty zakupu doterminu wykupu. Minimalny akceptowany w ramach transakcji organizowanych przez NBP poziomich rentowności jest określany przez stopę referencyjną.Bony pieniężne po raz pierwszy w Polsce wyemitowano w lipcu 1990r, 1 marca 1991 roku zacząłdziałać rynek wtórny bonów pieniężnych, a rolę pośrednika zaczął pełnić NBP.Od roku 1998 stanowią podstawowy instrument w ramach operacji otwartego rynku, głównym ichzadaniem jest oddziaływać na poziom płynności w sektorze bankowym. W przeszłości emitowano jena różne okresy: 14,28, 30,91 i 182 dni, od 2005 roku są emitowane zazwyczaj na okres 7 dni.b) Bony skarbowe- także zdematerializowane, należące do instrumentów dyskontowych(charakteryzują się właściwością: im wyższa stopa dyskontowa tym inwestor płaci mniej za teninstrument i tym wyższy ma z jego tytułu zysk)2, tak jak bony pieniężne są sprzedawane wnominałach o wysokości 10000zł. Ich emitentem jest Skarb Państwa, w imieniu którego występujeMinisterstwo Finansów. Celem emisji bonów skarbowych jest finansowanie potrzeb budżetupaństwa.Emisja bonów skarbowych rozpoczęła się od 1991r. Począwszy od drugiej połowy 1994 roku corazwiększym zainteresowaniem cieszyły się bony skarbowe o dłuższym terminie wykupu, natomiastspadało zainteresowanie nabywców bonami o najkrótszych terminach, co miało uzasadnienie woczekiwaniach na spadek inflacji, czy perspektywę wyższej rentowności instrumentów finansowycho stałej stopie oprocentowania. Bony skarbowe były emitowanie na różne okresy, a dominującymrodzajem bonów skarbowych w strukturze terminowej w latach 2001-2007 były bony 52-tygodniowe. Od roku 2004 wzrosło zainteresowanie tymi instrumentami po stronie krajowych12I.D. Czechowska, „Bankcentralny na rynku pieniężnym”,ABSOLWENT, Łódź 1998, s. 108-115M. Wypych, „Finanse i instrumenty finansowe”, ABSOLWENT, Łódź 1998, s. 137inwestorów niebankowych: gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, które widzą w nichatrakcyjną pod względem oprocentowania ofertęDługoterminowe papiery dłużne:a) Obligacje- klasyczne instrumenty dłużne, czyli poświadczające zobowiązanie ich emitenta wstosunku do posiadacza zwanego obligatariuszem, mogą stanowić alternatywę dla kredytubankowego. Co do zasady są papierami zbywalnymi- właściciele mogą je sprzedać na rynkuwtórnym. Wiąże się z nimi kilka istotnych pojęć:Wartość nominalna- kwota zobowiązania emitenta, zwykle niezmienna do terminuzapadalności obligacjiCena emisyjna- cena obligacji na rynku pierwotnym- obrazuje wpływy emitenta z tyt.sprzedaży obligacji. [może być niższa od nominału- obligacja z dyskontem, wyższa odnominału- obligacja z premią, równa nominałowi]Cena rynkowa- cena obligacji na rynku wtórnymTermin wykupu- data, kiedy emitent jest zobowiązany spłacić swoje zobowiązanie, czyliwykupić obligacje. (istnieją obligacje wykupywane w drodze losowania lub w ogóle niepodlegające wykupowi- renty wieczyste)Istnieje kilka metod podziału obligacji:ze względu na osobę emitenta:skarbowe-emitowane przez skarb państwa,komunalne-emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego,korporacyjne-emitowane przezprzedsiębiorstwa (najbardziej zróżnicowane, najniebezpieczniejsze są tzw. obligacje śmieciowe-emitowane przez firmy o złej kondycji finansowej, ale przynoszące spory zysk)ze względu na okaziciela:imienne-mogą wystąpić ograniczenia w ich zbywalności,na okaziciela-jedynym ograniczeniem zbywalności jest popytze względu na sposób naliczania odsetek: obligacje o stałym oprocentowaniu, obligacje ozmiennym oprocentowaniu, obligacje zerokuponowe [zyskiem dla nabywcy jest dyskonto]ze względu na okres do wykupu (okres zapadalności),Obligacje z terminem spłaty: od 1-5 lat - nazywa się obligacjamikrótkoterminowymi,od 5-12 -nazywa się obligacjamiśrednioterminowymi,powyżej 12 lat - nazywa się obligacjamidługoterminowymi.W Polsce obligacje mogą być przedmiotem obrotu na rynku publicznym i niepublicznym. publicznyreguluje Ustawa z dnia 29 lipca 2005r o ofercie publicznej i warunkach wprowadzaniainstrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych orazUstawa z dnia 29 lipca 2005r. o obrocie instrumentami finansowymi .Emisja na rynku niepublicznymobejmuje obligacje o czasie życia krótszym niż 1 rok lub obligacje przeznaczone dla wąskiego gronainwestorów [poniżej 100], ustawa o obligacjach nie wymaga pośrednictwa instytucji finansowejprzy emisji niepublicznej, jednak w praktyce najczęściej taki pośrednik występuje. Emisja na rynkupublicznym wymaga od emitenta przygotowania prospektu emisyjnego, a w niektórychprzypadkach memorandum informacyjnego. Prospekt powinien być zatwierdzony przez KNF, zaśmemorandum przesłane do wiadomości Komisji, która może je odrzucić w razie niespełnieniawymogów. Zapisy na obligacje mogą być prowadzone tylko za pośrednictwem firm inwestycyjnych.Na rynku wtórnym obligacjami można obracać na giełdzie lub na regulowanym rynkupozagiełdowym.b) Listy zastawne- rodzaj papieru dłużnego o bardzo wysokim poziomie bezpieczeństwa, który możebyć emitowany na okaziciela lub jako imienny. Może przybierać postać materialną a takżezdematerializowaną. Wysoki poziom bezpieczeństwa tego instrumentu wynika z zabezpieczenia gowierzytelnościami powstałymi w wyniku udzielonych kredytów hipotecznych. Listy zastawne mogąbyć emitowane w walucie obcej. Na polskim rynku kapitałowym są relatywnie młodyminstrumentem. Dnia 1 stycznia 1998r. weszła w życie ustawa o listach zastawnych i bankachhipotecznych, której celem było ożywienie budownictwa mieszkaniowego w Polsce, uruchomieniemechanizmu długookresowego finansowania mieszkalnictwa, a tym samym przyspieszenie procesuprzekształcenia potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych w efektywny popyt namieszkania.Listy zastawne można podzielić na:hipoteczne listy zastawne-podstawę emisji stanowiąwierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipotekami,publiczne listy zastawne-podstawę emisji stanowią wierzytelności banku hipotecznego z tytułu:- kredytów w części zabezpieczonych wraz z należnymi odsetkami, gwarancją lub poręczeniemNBP, Europejskiego Banku Centralnego, rządów lub banków centralnych państw członkowskich UE,Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju z wyjątkami;- kredytów udzielonych podmiotom wymienionym powyżej- kredytów w części zabezpieczonej wraz z należnymi odsetkami, gwarancją lub poręczeniemjednostek samorządu terytorialnego oraz kredytów udzielonych jednostkom samorząduterytorialnego.Podsumowując krótką charakterystykę Polskich instrumentów dłużnych uważam, że trudno jestjednoznacznie stwierdzić czy lepsze są bony pieniężne czy skarbowe, albo czy obligacje są lepsze od listówzastawnych ponieważ instrumenty te zostały stworzone i wdrożone w rynek w różnych celach. Mogę jednakstwierdzić, że bony pieniężne mają mniej zalet niż bony skarbowe, które oferują więcej możliwościinwestorom, można je stosunkowo łatwo sprzedać/kupić na rynku wtórnym i mają większą płynność;Obligacje skarbowe zajmują pierwsze miejsce na rynku długoterminowych papierów dłużnych w Polsce,stanowiąc około 90% jego struktury, należą do najczęściej wykorzystywanych instrumentów w procesiezaciągania długu publicznego. Bez względu na sposób ich oprocentowania czy też osoby do których sąkierowane najważniejszą ich cechą jest to że mają charakter dłużny i mają pokrycie w majątku SkarbuPaństwa.Listy zastawne emitowane są w celu pozyskania środków finansowania kredytów inwestycyjnych.Angażowanie swoich wolnych środków w te instrumenty mogą stanowić element strategii inwestycyjnejpolegającej na dywersyfikacji portfela inwestycyjnego co równoznaczne jest z obniżeniem ryzyka,dodatkowym atutem listów zastawnych w takich sytuacjach jest ich wysoki stopień bezpieczeństwa. WPolsce szczególnie mocno akcentuje się potrzebę wyjścia listu zastawnego na rynki zagraniczne, bowiemzasilenie lokalnego rynku kapitałem zewnętrznym podniesie jego płynność3.3A. Nierodka,12. Środkowoeuropejska Konferencja Listu Zastawnego, Finansowanie nieruchomości,Fundacja na Rzeczkredytu Hipotecznego, wrzesień 2008, s. 102-103
[ Pobierz całość w formacie PDF ]